یکی از نگرانی‌های ما قبل از خرید یا استفاده از بدلیجات مختلف این است که آیا ما هم حساسیت به بدلیجات داریم؟ یا اینکه اگر این دستبند یا گردنبند هم مثل قبلی‌ها بلااستفاده ماند، چه کنیم؟ برخی به ناچار فقط از زیورآلات طلا استفاده می‌کنند، اما واقعیت این است که تنوع مدل طلا بسیار کم و قیمت آن بسیار بالا است.
در این مقاله می‌خواهیم به دلایل حساسیت به بدلیجات مختلف و حل این مشکل، بپردازیم. با گالری بدلباز همراه باشید.
التهاب پوستی بر اثر حساسیت به بدلیجات
التهاب پوستی یا درماتیت تماسی، واکنشی است که بر اثر مواجهه با مواد حساسیت‌زا (آلرژن) یا تحریک‌کننده ایجاد می‌شود. البته بدیهی است که همه افراد به این نوع مواد واکنش نشان نمی‌دهند اما تعداد محدودی از افراد دارای حساسیت به این مواد آلرژن هستند که موجب حساسیت به بدلیجات نیز می‌شود.
موادی از قبیل اسیدها، قلیاها، حلال‌های شیمیایی و صابون‌های قوی و مواد شوینده، بدلیجات فلزی و غیرفلزی، معمولاً درماتیت تماسی تحریکی ایجاد می‌کنند. این مواد قادرند بر روی پوست هر فردی منجر به درماتیت گردند که موجب ایجاد حساسیت به بدلیجات می‌شود، ولی مواد آلرژن فقط در افراد مستعد ایجاد واکنش می‌نمایند.
به احتمال زیاد تا به حال برای خود یا اطرافیانتان پیش آمده که پوست بدن به ساعت، دکمه، گوشواره و گیره‌های فلزی لباس که در تماس مستقیم با پوست بدن هستند، واکنش نشان دهد یا حساسیت به بدلیجات ایجاد شود. این فلز یا ماده آلرژن توسط سلول‌های سیستم ایمنی واقع در اپیدرم پوست شناسایی می‌شوند، به غده‌های لنفاوی رفته، در آنجا این ماده آلرژن ردیابی شده و در حافظه باقی می‌ماند. در مواجهه بعدی با فلز یا ماده آلرژن قبلی، حافظه ایمنی آن‌را به خاطر آورده و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.
علائم حساسیت به بدلیجات چیست؟
شدت بروز حساسیت به بدلیجات در افراد مختلف متفاوت است، اما علائم مشترکی مثل خارش، قرمزی، رطوبت، تورم، گرمای زیاد در ناحیه استفاده شده از بدلیجات، پوسته پوسته شدن، تکه تکه شدن پوست، ایجاد حالتی مانند سوختگی، تاول زدن (درماتیت حاد)، تیرگی و ضخیم شدن پوست (درماتیت مزمن) وجود دارد.
معمولاً گمان می‌رود که این حساسیت‌ها به علت داشتن آلرژی به مواد سازنده آن‌ها است، مثلاً حساسیت به فلز طلا یا نقره، اما دلیل اصلی حساسیت به زیوآلات بیشتر مربوط به آبکاری و روکش و آلیاژ‌های مختلف به کار رفته در آن‌ها است. در ادامه می‌خواهیم به معرفی و بررسی مواد حساسیت‌زا موجود در بدلیجات بپردازیم.
حساسیت به بدلیجات فلزی
تماس طولانی پوست با مواد به کار رفته در جنس بدلیجات، مثل فلز نیکل، کبالت، طلا، فرمالدییدها و… می‌تواند به خصوص در افراد آلرژیک و حساس باعث ایجاد حساسیت پوستی شود.
حساسیت به بدلیجات نیکلی
نیکل نوعی فلز نقره‌ای رنگ است که در طبیعت یافت می‌شود و برای ساخت قسمت‌های فلزی زیورآلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نیکل برای مواردی مثل زیپ‌ها و دکمه‌های لباس‌ها، بند و گیره جواهرآلات و گیره‌های لباس‌های زنانه نیز استفاده می‌شود.
نیکل به دلیل داشتن دوام بالا در میان فلزات ارزان قیمت و قابلیت صیقل زیاد، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما یکی از شایع‌ترین آلرژن‌ها در سراسر دنیا است و تقریباً ۵ تا ۱۰ درصد از افراد در مناطق صنعتی به این فلز آلرژی دارند. استفاده از این فلز در زیورآلات موجب ایجاد آلرژی می‌شود که به صورت خارش و سوزش پوست بروز می‌کند.
اگر نیکل در آب حل شود، نمک تولید می‌کند و خاصیت خورندگی دارد. به همین خاطر افزایش تعریق و رطوبت در قسمتی که بدلیجات قرار گرفته‌اند، موجب ایجاد حساسیت پوستی و خارش و سوزش می‌شود.
اگر حساسیت به بدلیجات، شدیدتر رخ دهد، علایم به صورت خراش‌های روی پوست، جوش‌های قرمز خارش‌دار، کهیر‌های حاوی مایع و ضایعات اگزمایی خارش‌دار بروز می‌کند. برای افرادی که از زیورآلاتی با تماس مستقیم با گوشت بدن استفاده می‌کنند مثل پیرسینگ‌های نیکلی بر روی زبان و بینی، علائمی ناگوارتر هم می‌تواند رخ دهد.
حساسیت به بدلیجات کادمیومی
کادمیوم اغلب با دیگر فلزات به کار می‌رود و به طور طبیعی در پوسته زمین همراه با فلزات دیگری مثل روی وجود دارد. نقش کادمیوم در زیورآلات، ایجاد زرق و برق در فلز است و جواهرات را سنگین‌تر می‌کند. استفاده از کادمیوم می‌تواند حساسیت به بدلیجات را به وجود آورد.
حساسیت به بدلیجات کبالتی
کبالت فلزی است با طول عمر و سرسختی بالا، که به دلیل قیمت مناسب و ضد خط‌وخش بودن، بسیار در ساخت زیورآلات و بدلیجات مورد استفاده قرار می‌گیرد. چگالی کم کبالت موجب می‌شود که بتوان زیوآلاتی با وزن کمتر ساخت. حساسیت به فلز کبالتی در ۶% مردان و ۵% زنان دیده می‌شود اما شیوع آن کمتر از حساسیت به نیکل است.
حساسیت به بدلیجات سربی
سرب یکی از آسیب‌زاترین فلزاتی است که ممکن است در برخی بدلیجات مورد استفاده قرار بگیرد و طبیعتاً موجب رخ دادن حساسیت به بدلیجات خواهد شد. بدلیجات سربی می‌تواند باعث آسیب به سیستم عصبی و ضعف رشد فکری و توانایی عملکرد شود. سرب برای جنین و کودکانی بسیار مضر است، زیرا سیستم عصبی آن‌ها به طورکامل رشد نیافته. سرب در جواهرات برای ساخت فلزات سنگین‌تر و همچنین قسمت‌های پلاستیکی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حساسیت به بدلیجات مسی
مس علی‌رغم خواص درمانی که در بسیاری مقالات ممکن است درباره آن مطالعه کرده باشید، می‌تواند موجب به‌وجود آمدن حساسیت به بدلیجات نیز شود. توجه داشته باشید که اگر به مس آلرژی دارید، ممکن است پوستتان به آلیاژ‌های فلزی که شامل مس هستند نیز واکنش نشان دهد، مانند آلیاژ زیبای رزگلد که حاوی مخلوطی از طلا و مس است.
حساسیت به بدلیجات برنجی
برنج اغلب به عنوان فلز پایه استفاده و با نقره، استیل یا طلا پوشانده می‌شود. اگر پوست بعد از پوشیدن بدلیجات سبز شود، یعنی مقداری برنج در ترکیب فلزی آن زیورآلات وجود دارد. از آنجا که برنج، آلیاژ مس و روی است، پس اگر با استفاده از زیورآلات برنجی دچار حساسیت به بدلیجات می‌شوید، به احتمال زیاد به مس نیز حساس هستید.
حساسیت به طلا
جالب است که حتی اگر در بدلیجات از طلا هم استفاده شده باشد، می‌تواند حساسیت به بدلیجات را به وجود آورد. اگر چه میزان شیوع آن در نقاط مختلف جهان از 1 تا 10 درصد متفاوت است اما به هر حال می‌تواند باعث ضایعات درماتیتی در صورت، دست و پلک‌ها شود.
مطالعه مقاله راهکارهای تشخیص طلا از بدلیجات را از دست ندهید!!!
حساسیت به بدلیجات غیرفلزی
تا به حال فقط درباره فلزی‌هایی که موجب حساسیت به بدلیجات می‌شوند، صحبت کرده‌ایم، اما مواد غیرفلزی هم ممکن است در زیورآلات موجب ایجاد حساسیت پوستی شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
حساسیت به منسوجات
رنگ‌های به‌کار رفته در بافت منسوجات یا وجود فیبرهای طبیعی یا مصنوعی موجود در آن، می‌تواند حساسیت به بدلیجات را موجب شود. الیاف پارچه قادرند طبیعی، مصنوعی یا تلفیقی از هر دو باشد.
در زیورآلات ممکن است الیاف طبیعی به شکل رایج حاوی ابریشم، پشم یا کتان یا الیاف مصنوعی مثل نایلون، ریون، پلی استر، لاستیک، فایبرگلاس، لاکرا، مورد استفاده قرار گرفته باشد. هرکدام از موارد ذکر شده ممکن است موجب حساسیت به زیورآلات شود.
حساسیت به لاتکس
از لاتکس در ساخت بخش‌های غیر فلزی جواهرآلات و بدلیجات استفاده می‌شود. موادی در ساخت لاتکس به کار گرفته می‌شود که موجب ایجاد حساسیت به بدلیجات می‌گردد. در موارد نادر، واکنش به لاتکس بسیار خطرناک است و حتی می‌تواند جان فرد را در خطر قرار دهد.
حساسیت به فرمالدهید
فرمالدهید یا متانال، گازی با بوی تند و زننده است. این گاز در ساخت فوم و رنگ در برخی از زیورآلات استفاده می‌شود. فرمالدئید، مقاومت حرارتی پایینی دارد، به همین سبب در گذشت زمان تبخیر می‌شود و بخارات سمی ایجاد می‌کنند. اگر در زیورآلات مدنظرتان از فرمالدئید استفاده شده باشد، در صورت تعریق بدن و تماس با رطوبت، ممکن است حساسیت به بدلیجات رخ دهد و خشکی، پوسته پوسته شدن، ترک برداشتن، التهاب و درماتیت پوستی ایجاد شود.
پیشگیری و درمان حساسیت به بدلیجات
تا این جا بدلیجات حساسیت‌زا را معرفی کردیم تا در صورت ایجاد حساسیت به بدلیجات بتوانید حدوداً تشخیص دهید که پوستتان به چه ماده‌ای حساس است. حال می‌خواهیم راهکارهایی برای مقابله با حساسیت به بدلیجات ارائه دهیم.
استفاده از جواهرات هایپو آلرژیک مانند ژوپینگ(شوپینگ)
اگر معمولاً به اکثر بدلیجاتی که خریداری می‌کنید، پوستتان واکنش نشان می‌دهد، می‌توانید محصولاتی را با نشان هایپو آلرژیک یا Hypo-allergenic که روی جعبه حک شده است، از برندهای معتبر خریداری کنید. در این صورت کمترین احتمال حساسیت به بدلیجات وجود دارد. گالری بدلباز این افتخار را دارد که نمایندگی رسمی ژوپینگ در ایران بوده و دستیابی به این بدلیجات با کیفیت را برای شما عزیزان آسان کند.
استفاده از بدلیجات استیل یا پلاستیک
بدلیجاتی مانند گیره گوشواره و سنجاق گردنبند بسیار حساسیت‌زا هستند، بنابراین می‌توانید از بدلیجاتی با جنس استیل یا پلاستیک استفاده کنید. چنانچه قسمتی از بدلیجات مانند گوشواره‌ها، گردنبند و دستبند، ایجاد حساسیت به بدلیجات می‌کند، می‌توانید همان قسمت را با طلا یا نقره جایگزین کنید.
خشک کردن پوست
مواد حساسیت‌زا در صورت تماس با رطوبت، علائم جدی‌تری از خود به جای می‌گذارند، بنابراین حتما قبل از پوشیدن بدلیجات، محدوده مورد تماس پوست خود با آن را به صورت کامل تمیز و خشک کنید. نبود رطوبت و آلودگی موجب پایین آمدن حساسیت به بدلیجات می‌شود.
جلوگیری از حساسیت با کمک لاک ناخن
معمولاً قسمت قفل و گیره موجب به وجود آمدن حساسیت به بدلیجات می‌شود، پس اگر این قسمت‌ها را با لاک یا برق ناخن بپوشانید، دیگر تماسی با پوست شما پیدا نمی‌کنند و از حساسیت پوستی مصون می‌مانید. حتی اگر از دستبند یا انگشتری استفاده می‌کنید که ایجاد آلرژی می‌کند، با استفاده از برق ناخن و پوشش دادن کل فضای زیر این زیورآلات، از برخورد مستقیم آن با پوست جلوگیری کنید.
کشیدن لایه محافظ بر روی بدلیجات قدیمی
اگر از یک زیورآلات قدیمی استفاده می‌کنید و حساسیت به بدلیجات دارید، می‌توانید آن را نزد سازندگان بدلیجات و زیورآلات ببرید. آن‌ها لایه‌های محافظ از جنس استیل را روی این زیورآلات می‌کشند زیرا بدلیجات، با گذر زمان لایه محافظ خود را از دست می‌دهند و حساسیت‌زایی آن‌ها افزایش می‌یابد.
سخن آخر درباره حساسیت به بدلیجات
چنانچه می‌خواهید دقیقاً تشخیص دهید که پوستتان به چه موادی حساسیت دارد، باید آزمایش‌های پزشکی لازم را انجام دهید، اما با اطلاع داشتن از موادی که معمولاً موجب حساسیت به بدلیجات می‌شوند، می‌توانید تشخیص دهید که به کدام یک آلرژی دارید، سپس راه مقابله با آن را پیش گیرید.
ممنون از راهکارهای خوبتون
ممنون از توجه شما